4 lutego w Nekielskim Ośrodku Kultury Antoni Łęszczak – historyk, dziennikarz, ekspoator historii, antykwariusz i autor podkastu "Antyk_w_akcji" wygłosił prelekcję "Bezcenne skarby utracone. Wojenna grabież majątków w powiecie wrzesińskim i średzkim".

– Trudno dziś, nawet w przybliżeniu ocenić straty poniesione wskutek działań wojennych. W okresie drugiej wojny światowej życie straciło wielu Polaków, zniszczone zostały ich domy, a majątki rozkradzione. Wśród przedmiotów, które przepadły bezpowrotnie, były dzieła sztuki, wartościowe antyki i numizmaty – wskazuje Antoni Łęszczak.

W czasie II wojny światowej Polacy byli wyrzucani z domów i wysiedlani, a ich majątek był zagrabiany przez Niemców. Niektórzy właściciele majątków sporządzali szczegółowy spis wartościowych przedmiotów, chociażby do celów ubezpieczeniowych.

Hitlerowcy zagrabiane meble, pieniądze, dzieła sztuki przewozili przede wszystkim do Poznania – m.in. do Muzeum Cesarza Fryderyka (obecnie Muzeum Narodowe przy al. Marcinkowskiego), Katedry czy na Targi.

Podczas prelekcji Antoni Łęszczak mówił również o kilku majątkach zrabowanych przez okupantów w czasie II wojny światowej. W pałacu w Gułtowach znajdował się księgozbiór liczący ponad 4 tysiące tomów, kolekcje obrazów, grafik, zbiory starej broni czy cenna porcelana.

– W pałacu tym było dużo mebli gdańskich i holenderskich. Były też cenne meble stylowe z nadwornej fabryki Józefa Sroczyńskiego, założonej w 1906 r. Znikały też srebra, które były przetapiane na sztangi. Część rzeczy zniknęła jeszcze po wojnie w 1945 i 1946 roku – mówi Antoni Łęszczak.

Podczas prelekcji mówiono również o grabieżach w Pałacu Mielżyńskich w Iwnie.

– W 1987 roku trwały prace remontowe. Pracownicy znaleźli pod podłogą część ukrytego złota i srebra. Część przedmiotów została przewieziona do muzeum w Gnieźnie. Nie wiemy co jeszcze dziś może być pod podłogą. Wiemy natomiast, że hrabia Mielżyński był człowiekiem bardzo przewidującym, wiele rzeczy pochował – wskazuje Antoni Łęszczak.

– Niemcy wkraczali wszędzie. Na liście zagionych przedmiotów są również pałace w Siedlcu i Czerlejnie – podsumowuje Antoni Łęszczak.

Cześć dzieł chciał mieć u siebie sam Adolf Hitler, dlatego w późniejszym okresie miejscem składowania zrabowanych przedmiotów były bunkry i podziemne pomieszczenia Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego. Ze względu na panująca tam wilgoć część dzieł uległa zniszczeniu. Część skarbów niszczyli też celowo Niemcy, by zlikwidować kulturalny dorobek Polaków. Niektóre przedmioty zostały wywiezione też do wschodnich Niemiec.

Organizatorem spotkania był prezes Nekielskiego Stowarzyszenia Kulturalnego Jerzy Osypiuk oraz Urząd Miasta i Gminy Nekla.

Fot: Janusz Ludwiczak

ZOBACZ TAKŻE: Wieś o wczesnośredniowiecznym rodowodzie. Znajduje się tutaj blisko 300-letni kościół i pałac

ZOBACZ TAKŻE: Niegdyś wieś szlachecka i majątku hrabiego