CO Z DŁUGIEM GMINY KOSTRZYN?

01-02-2024 06:00   MATERIAŁ INFORMACYJNY

---ARTYKUŁ PROMOCYJNY---
Na koniec roku 2023 r. planowany jest dla Gminy Kostrzyn dług w wysokości 68.900.000 zł. Dane te pochodzą z Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Kostrzyn na lata 2023-2041, urealnione w grudniu. Zaplanowano tam też obsługę długu w wysokości 29.775.150 zł – koszty i odsetki od zaciągniętego długu. Razem do spłaty blisko 100 mln zł.

Jak spłata długu wygląda rocznie? W roku 2023 - na samą obsługę długu - Gmina przeznaczyła 5.060.000 zł, na spłatę długu natomiast – 4.400.000 zł. Czy tak samo będą wyglądały następne lata? Według Prognozy: nie, ale WPF zmienia się w ciągu roku, co kilka miesięcy i trudno dziś stwierdzić, jak realnie zakończy się spłata długu. Spłacanie długu to „taniec na linie rozwieszonej pomiędzy latami 2023 a 2041”!

Sytuacja w 2014 r. - na koniec kadencji burmistrza Pawła Iwańskiego - była komfortowa. Na koniec roku 2014 zaplanowano zadłużenie 7.811.120 zł. Gmina była przygotowana do nowego rozdziału środków unijnych wpisanych do Strategii ZIT (tunel pod linią kolejową, ścieżki rowerowe, parkingi, termomodernizacje budynków itd.), WRPO (rozbudowa oczyszczalni, przedszkola itd.) i rządowych (NPPDL - ul. Wrzesińska, ul. Warszawska itd.) Można było rozpocząć realizację wielu nowych inwestycji, na które było możliwe uzyskanie dofinansowania.

Gmina częściowo zrealizowała zamierzone zadania, jednak w latach 2014-2023 dług Gminy Kostrzyn zwiększył się do 68.900.000 zł. Czy można było wykonać zrealizowane inwestycje zadłużając Gminę mniej? TAK. Mniejsze zadłużenie Gminy można było osiągnąć wykorzystując rozsądnie możliwe dofinansowania, unikając tym samym finansowania tych zadań w większości z pieniędzy mieszkańców (budżetu) Gminy.

Nie zamierzam jednak w tym miejscu dyskutować o decyzjach podejmowanych przez burmistrza i radnych, które doprowadziły do ogromnego zadłużenia. Chcę zająć się tym, co należy zrobić, by dług uległ zmniejszeniu a Gmina mogła dalej funkcjonować i pozyskiwać środki z zewnątrz. Bo należy podkreślić, że dług gminy ogranicza jej zdolność kredytową i możliwości uzyskania dofinansowania na planowane zadania, gmina dysponuje niewielkimi środkami na wkład własny, nie korzysta w pełni z możliwych dofinansowań.

Zmniejszenie kwoty długu można osiągnąć przez rozwój gminy : wzrost liczby mieszkańców, którzy zapłacą podatek od osób fizycznych (w 2023 wpływ ok. 19 mln zł) oraz lokalizację na terenie gminy nowych inwestycji, firm, co wpłynie na wzrost wpływów z podatku od osób prawnych (w 2023 – wpływ ok. 6 mln zł) . Wprawdzie dług można też spłacać z podatków od nieruchomości (w 2023 wpływ ok. 15 mln zł) oraz od środków transportu; jednak podnoszenie tych podatków - jak również wzrost opłat za wodę, ścieki i odpady - odstraszają nowych mieszkańców i inwestorów, może to sprawić, że gmina nie osiągnie w przyszłości wyższych podatków z PIT i CIT. Według wymienionej Prognozy (WPF) władze gminy Kostrzyn planują co roku większe wpływy z podatku od nieruchomości, co oznacza, że jeśli nie zostaną oddane do użytku nowe zabudowania, to czekają nas podwyżki tego podatku. Na rok 2023 uchwalono podatki wyższe o 11,8%, i pomimo, że inflacja w 2023 r. okazała się niższa na 2024 r zaplanowano podatek wyższy o 6,6%. Nie jest to działanie sprzyjające rozwojowi Gminy.

Jeśli chodzi o podatek od osób fizycznych, wpływy do budżetu są większe, gdy przybywa mieszkańców płacących podatki; natomiast obniżają się, gdy wprowadzane są ulgi. Wzrost liczby mieszkańców może więc poprawić sytuację finansową gminy. Gmina może prowadzić kampanię promocyjną. Np. w 2023 r. Gmina Kostrzyn przeznacza na promocję 393.260 zł. Działania te przynoszą mizerne efekty, ponieważ większość środków przeznaczona jest na lansowanie się władzy, a nie - przyciąganie do gminy nowych mieszkańców i inwestorów. Zarówno w latach 2014 – 2023, jak i latach poprzednich: 2005 – 2014, w naszej gminie liczba mieszkańców wzrosła o 10% (tak wynika z meldunków publikowanych na stronie Komisarza Wyborczego w Poznaniu I). W latach 2014-2023 w gminie Kostrzyn liczba mieszkańców wzrosła o 1759 osób, w tym samym czasie aż 9725 osób wybrało gminę Dopiewo, 9206 - gminę Kórnik, 7446 – gminę Komorniki, 6898 – Tarnowo Podgórne, 6129 – Rokietnicę, 5138 – Swarzędz, 3451 – Mosinę, 3167 –Kleszczewo.

Głównym hamulcem rozwoju naszej gminy, od wielu lat, są ograniczone możliwości odbierania ścieków. Konieczna jest rozbudowa oczyszczalni. Gdy to zadanie było wpisane do Strategii WRPO w 2014, wierzyłam, że gmina uzyska dofinansowanie. Nabór był ogłaszany wielokrotnie przez Zarząd Województwa Wielkopolskiego w latach 2016 - 2019. Skorzystało Kleszczewo, Dopiewo, Komorniki i dziesiątki gmin z Wielkopolski. Jednak władze gminy Kostrzyn zdecydowały inaczej, środki z budżetu wydano na inne zadania i przebąkiwano, że potrzebny był zbyt duży wkład własny, jak na możliwości gminy. Nawet po potężnej awarii reaktora oczyszczalni w Skałowie w 2018 r. władze gminy nie zmieniły polityki. Kolejne szanse na rozbudowę oczyszczalni dawały środki rządowe w ramach tzw. Polskiego Ładu, również dziesiątki gmin z Wielkopolski skorzystało z dofinansowania, m.in. Buk, Niechanowo, Wielichowo - Kostrzyn nie skorzystał i czeka na kolejne rozdanie środków unijnych. W tym czasie nasze ścieki są wożone do innych gmin, bo Zakład Komunalny obniżył przewoźnikom odbierającym ścieki, limity o połowę. Skutkiem tych działań są wyższe koszty, jakie ponoszą mieszkańcy za odbiór nieczystości płynnych z szamb. Czy gmina uzyska dofinansowanie okaże się dopiero w czerwcu, a jaki koszt rozbudowy - dopiero po przetargu. Przy tym sposobie zarządzania gminą nikt się dodatkowymi kosztami ponoszonymi przez mieszkańców nie przejmuje.

Brak rozbudowy oczyszczalni stanowi też hamulec dla rozwoju inwestycji na terenie gminy Kostrzyn, które mogłyby przynieść dodatkowy wzrost wpływów z CIT. Wzrost wpływów z podatków od osób prawnych stymulowany był w latach 2005-2014 przez przygotowanie odpowiedniej infrastruktury, sprzyjającej lokalizacji nowych firm w rejonie ulic Zbożowej, Okrężnej, Krajowej czy Wrzesińskiej itd. Gmina budowała drogi dojazdowe. Pojawiło się wiele nowych firm. Wpływy z podatku CIT w latach 2014 – 2023 były konsekwencją tamtych inwestycji. Ale czas iść do przodu, a nie bazować tylko na inicjatywach poprzednich władz. Od 2014 roku gmina Kostrzyn ma dodatkową szansę zagospodarowania pod inwestycję terenów wzdłuż trasy S 5 przy węzłach: Iwno, Kostrzyn, Strumiany, Kleszczewo. Jednak w tej sprawie obserwujemy bierność, to inwestorzy pukają do gminy, a nie odwrotnie. Brak inicjatywy władz gminy Kostrzyn sprawił, że gmina nie pozyskała w ramach tzw. Polskiego Ładu żadnych środków na poprawę atrakcyjności inwestycyjnej na terenie gminy. Spełniając warunki można było pozyskać na ten cel do 100 mln zł oraz, składając dwa wnioski, dodatkowo do 200 mln zł - przy wkładzie własnym 2%. Brak słów! Jeśli w przyszłości dług gminy ma ulec zmniejszeniu, to już teraz należy podejmować wzmożone działania.

Renata Lepczyk